مهمترین مسئله روانی نوجوانان چیست؟

دکتر حامد مصلحی،مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت دو مسئله راهبردی در سلامت روان و سلامت اجتماعی را بیشتر از هر عامل دیگر موثر می‌داند.

گروه سلامت دهقانی پور-محمد تاجیک: سلامت روان به عنوان یکی از دو مولفه اصلی و محوری در سلامت افراد جامعه همواره مورد توجه متخصصان و متولیان حوزه سلامت بوده است.جامعه ای که از نظر سلامت روان در وضعیت مطلوبتری قرار دارد به حتم موفقیت اجتماعی، فرهنگی و …بیشتری نیز خواهد داشت.بر اساس اعلام وزارت متولیان حوزه بهداشت روان ۲۵ درصد افراد جامعه دچار یک از انواع اختلالات روانی هستند.برای آشنایی با  آخرین وضعیت سلامت روان جامعه و فعالیت‌های وزارت بهداشت در حوزه بهداشت روان  با «دکتر حامد مصلحی،مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت» به گفت‌و‌گو نشستیم. آنچه در ادامه از نظر گرامی‌تان می‌گذرد، مشروح این گپ‌وگفت است.

۶۵ درصد افرادی که نیازمند مراجعه به خدمات سلامت روان هستند به دلائل مختلفی مراجعه نمی‌کنند آقای دکتر! در ابتدای گفت‌وگو به عنوان یکی از مسؤولان مرتبط با سلامت روان جامعه، تحلیلی از شرایط روانی جامعه ایران برایمان داشته باشید. بلافاصله بعد از کرونا در جهان، انتظار افزایش چشمگیر اختلالات روان یا نیاز به خدمات سلامت روان احساس می‌شد. این احساس در کشورهای مختلف وجود داشت؛ از جمله ایران. پیمایش‌ها نشان دهنده تغییر معنی دار سلامت روان قبل از کرونا و بعد از کرونا هنوز نیست، اما این انتظار می‌رفته است. بنابراین ما مداخلات بعد از کرونا را آماده کرده بودیم. ۶۵ درصد افرادی که نیازمند مراجعه به خدمات سلامت روان هستند به دلائل مختلفی مراجعه نمی‌کنند. مهمترین دلیل عدم مراجعه این افراد این است که طرح واره ها یا دانش غلطی درباره آن اختلال دارند؛ به طوری که بسیاری از این افراد فکر می‌کنند بیماری خودش خوب می‌شود یا می‌گویند از بچگی این حالت همراه من بوده است.بنابراین مهمترین مسئله ما ارتقای سلامت روان مردم است تا نشانه‌ها را بشناسند و برای مشاوره با متخصص سلامت روان مراجعه کنند. خدمات سلامت روان ما نیز باید مبتنی بر فرهنگ خودمان نیز باز تعریف شود بسیاری از افراد این خدمات را در سبد هزینه خود نمی‌آورند؛ البته به این معنی نیست که افراد ناتوان و فقیر مراجعه نمی‌کنند؛ بلکه افراد طبقه متوسط هم مراجعه نمی‌کنند؛ چون به عنوان سبد هزینه خود آن را احساس نمی‌کنند. همه اینها نشان دهنده این است که نیاز به ارتقای سواد سلامت روان و حساسیت مردم به سلامت روان را داریم. خدمات سلامت روان ما نیز باید مبتنی بر فرهنگ خودمان نیز باز تعریف شود. محتوای سواد سلامت روان ما محتوای فرد محور نه خانواده محور است و این نیاز به اصطلاح دارد؛ مبتنی بر این فرهنگ نیست و با بسیاری از ارزشها و هنجارهای فرهنگی ما سازگار نشده؛ وزارت خانه‌های بهداشت و علوم تکالیفی در این خصوص دارند؛ هم در آموزش و توانمند سازی روانشناسان و هم سازگار کردن آموزه‌ها،کاربردها و راهنماهای عمل، تکلیف دارند.البته روانشناسان و روانپزشکان خوبی داریم که این مولفه‌های فرهنگی را درک می‌کنند اما این باید رسمی و علمی باشد. تخلیه هیجانی شدید جزو ارزش‌های فرهنگ شرقی نیست بنده به طور کامل پاسخ خود را دریافت نکردم؛ اینکه گفته می‌شود ایران جزو کشورهای ناشاد است و بسیاری مردم جامعه ایرانی را غمگین تلقی می‌کنند؛ الان وضعیت سلامت روان جامعه در چه شرایطی است؟ یک نکته درباره جمله‌ای که می‌فرمایید که شاد بودن یا نبودن ایرانی‌ها، وجود دارد. الگوی بروز هیجانی در کشورهای مختلف فرق دارد. بسیاری از کشورها تخلیه هیجانی بسیار شدید را ارزش می‌دانند؛ در حالی که در فرهنگ شرقی که ایران هم جزو آن هست آن طور تخلیه هیجانی در محیط عمومی به طور کلی پسندیده نیست؛ چه خندیدن یا گریه کردن.کلا تخلیه هیجانی شدید جزو ارزش‌های فرهنگ شرقی نیست اما حتما جزو تابو شکنی فرهنگ غربی هست. در فرهنگ شرقی که ایران هم جزو آن هست آن طور تخلیه هیجانی در محیط عمومی به طور کلی پسندیده نیست؛چه خندیدن یا گریه کردن